مهدی اخوان‌لنگرودی؛ دایره‌المعارف شاعران بعد از نیما
به گزارش هنر گیلان در نخستین روزهای پاییز سال ۱۳۲۴ ، مهدی اخوان در لنگرود شهری واقع در شرق استان گیلان زاده شد که بعدها گام در عرصه شعر و ادب و ترجمه نهاد و نامی نیک از خود به جای گذاشت.
دوران نوجوانی مهدی اخوان که فرزند یکی از کارخانه داران چای در استان گیلان بود، مصادف با جنگ جهانی دوم و حمله روس‌ها به ایران بود و او در خاطراتش در این ارتباط می نویسد: « من و برادرم احمد آخرین های پدر و مادرم بودیم که روس ها یکباره ریختند شمال و خون و خونریزی که با بالن هایشان ( هواپیما ) لنگرود را بمباران می کردند و ما را که هنوز نهال نوپایی بودیم، برداشتند و بردند که پناه به کوه های لیلا کوه گرفتیم تا از بمب های طیاره های روس در امان باشیم».
او از نوجوانی به مطالعه ادبیات کهن بویژه شعر علاقمند بود و از اسطوره های شعر نو ایران همچون نیما و شاملو تأثیر پذیرفت و بتدریج، به ادبیات مدرن هدایت شد؛ «یک هفته با شاملو» کتابی به قلم اخوان لنگرودی درباره احمد شاملوست.
او که در اوایل دهه ۵۰ از دانشگاه تهران در رشته جامعه شناسی فارغ التحصیل شد؛ برای ادامه تحصیل به اتریش رفت و از این فرصت، برای مطالعه در زمینه ادبیات آلمانی و شرق شناسی بهره جست ولی پیشتر و در سال ۱۳۴۵ نخستین دفتر شعر خود با عنوان سپیدار را به زیور طبع آراسته بود.
همچنین نخستین دایره المعارف شعر معاصر فارسی به کوشش مهدی اخوان تدوین شده؛ خودش در این باره می گوید: این دایره المعارف به شاعران بعد از نیما می پردازد و تاکنون چند جلد از آن آماده شده و به دست چاپ سپرده خواهد شد.
اخوان تفاوت این مجموعه را در مقایسه با گردآوری های دیگر از شعر معاصر، دایره المعارفی بودن آن دانست و می افزاید: سعی کرده ام که نگاه جامعی به شعر معاصر داشته باشم و از همه طیف ها و گروه ها شعر بیاورم و تاکنون از افزون بر ۸۰۰ شاعر کار انتخاب کرده ام ضمن اینکه این دایره المعارف فقط به انتخاب شعر منحصر نیست و سعی کرده ام زندگینامه کوتاه و توضیح هایی درباره شعر هر شاعر بیاورم.
لنگرودی درباره چگونگی قرار گرفتن کارها، آن را الفبایی ندانست و گفت: شاید بشود گفت بیشتر ترتیب شاعران تاریخی است، اما تقسیم بندی دوره ای نشده و بیشتر براساس تاریخ تولد شاعران مرتب می شود؛ من حتی از شاعران بعد از انقلاب و جنگ نیز کار آورده ام و سعی کرده ام که کار بی حب و بغضی بشود و فقط مسئله شعر مطرح باشد و حتی از شاعران پست مدرن هم که زیاد با کارهایشان ارتباط برقرار نمی کنم، کار انتخاب کرده ام.
از مجموعه کتاب های شعر اخوان می توان به چوب و عاج ، آبنوس بر آتش، خانه ، سالیا ، گل یخ (برگزیده اشعار) اشاره کرد و از داستان‌ها و رمان‌های اخوان لنگرودی نیز می‌توان آنوبیس ، درمان ، پنجشنبه سبز ، ارباب پسر ، در خم آهن ، الا تی تی و توسکا را نام برد.
یک هفته با شاملو ، خدا غم را آفرید، نصرت را آفرید ، از کافه نادری تا کافه فیروز ، ای دل بمیر یا بخوان (ترجمه اشعار خوان رامون خمینس) ، ببار اینجا بر دلم (گفتگوی بهزاد موسایی با مهدی اخوان لنگرودی) از دیگر کتاب های اخوان است. همچنین رمان ویونا که در سال ۱۳۹۶ منتشر شد، جزو کتاب های پرفروش قرار گرفته است.