خیال فرهیخته رقصان شد در غیاب عقل معاش یا تفکر مادیگرایی؛ نگاهی به نمایش، هستی و نیستی به قلم علیرضا روح نواز
خیال فرهیخته رقصان شد در غیاب عقل معاش یا تفکر مادیگرایی؛ نگاهی به نمایش، هستی و نیستی
به قلم علیرضا روح نواز
نمایش هستی و نیستی یه کارگردانی مجید کاظم زاده مژدهی و محمد رسایلی، اگر چه بر حول محور وقایع و حوادثی چرخش دراماتیکی دارد که در حد اشاره گذرا است با اینحال مسایلی را طرح میکند که نه تنها تاریخ مصرف ندارند بلکه هنوز هم مهمترین دغدغه ادمهایست که نمی خواهند در جهل توام با حماقت و از خود بیگانگی زندگی کنند. همه رویدادها و اتفاقات گوناگون اعم از آغاز ظهور هستی ( تصویر دوم) لباس کاراکتر که پایین تنش دامن ، بشکل دایره بود و قسمتی از آن از اوانسن بیرون زده بود و هم زمان ، در بکگراند توسط ویدئو پروجکشن تصاویر کهکشانی که حلقوی شکل بود پخش میشد تا موضوع خلقت را تشدید و تاکید کند( عرفا هستی را بشکل دایره تلقی میکنند) و در این اثنا بازیگران با حرکات موزون چرخش دوار شکل داشتند تا وجود زمان را بازتاب دهند. بنگاه فردی با جامه سیاه و سفید که نماد روز و شب بود.و افتادن کارا کتر زن و جانسپردن که بمعنای نیستی تلقی میگردد.در همین موقعیت، عمیقترین اندیشه با صدایی رسا به این مضمون که پایانی که آغاز شروع دیگر است به گوش مخاطبان می‌رسد.
مونولوگی که تاکید داشت بر استمرار بی انقطاع هستی و موهوم بودن تفکر بعضی ها که شانی از تعین وجودی برای ،نیستی، قائل اند و عاقبت زندگی و حیات همه پدیدهای جهان عینی را بوار و زوال و فنا تلقی میکنند. غافل از آنکه مورد فنا یا نیستی که مصداقی در خارج از ذهن ندارد و نیز در ذهن و یا خیال هم نمی توان تصور کرد،بدیهی است نه قابلیت اثبات دارد ونه نفی. همه دیالوگها و منو لوگها در کلیت اجرا اثبات این قضیه بسیار مهم و عمیق منطقی و عقلی و فلسفی و عرفانی مبنی براین استکه.اندیشه چه نیک و ایده آل باشد که موجب سعادت و نیکبختی آدم‌هاست ویا بد و اهریمنی و ویرانگر مقام انسانیت انسان در همه ابعاد زندگی اجتماعی باشد ، مانا و نامیرا است ودر چرخش روزگاران بتناسب وضعیتی که جوامع بشری بخود میگیرند تاثیر گذار هستند. هابیل اگر با سنگ توسط برادر جاهل و خود بین و تمامیت خواه، قابیل ناجوانمردانه کشته شد،در عصر فرا مدر هابیلیان توسط قابلیان مظلومانه بقتل میرسند. اگر قوم تاتار قرن ها پیش چندین جوامع با فرهنگ و متمدن را ویران وقتل عام کردن در قرن بیستم نیز ملل اروپا برای بسط خوی استعماریشان در دو جنگ جهانی شهرهای یکدیگر را ویران و بالغ بر صد میلیون همنوعانشان را قتل عام کردند.
به چند نکته ظریف گیرا و صحنهای جذاب و معناگرا که برداشتی نو و توام با خلاقیت در رابطه با راز وارگی و مفهوم میوه ممنوعه که موجب خروج آدم و حوا از بهشت و هبوط به زمین شد بانگاه تأویلی و تفسیری مختصر اشاراتی میکنم باشد که مقبول اهل نظر افتد. انتخاب و طراحی لباس‌های بازیگران که بلحاظ تنوع رنگهای شاد و خوش دوخت چشمگیر بود و خاصه در حرکات موزن اعم از رقص سما،رقص زایش،رقص مرگ و حیات مجدد و رقص که بیان رنج وفقر و کشتار و غارت و تغییر زمان و جابجایی قدرت و نامیرایی و...بود.بازیگران که گاه به تنهایی و گاه چهار نفره و گاه گروهی تماشایی میکردند البته نه انچنان مطلوب و استاندارد بلکه در حد متعارف موفق شدند مفاهیم و مضمون و محتوای نمایش را به منصه ظهور برساندند. خاصه در صحنه ایکه با تلبیس ابلیس قصد فریب آدم و حوا را دارد.دسته همسریان که در این موقعیت اعوان و انصار ابلیس اعظم هستند با طنازی و اغواگری حرکات موزن از خود نشان می‌دهند. و در موقعیتی که آن فرد با جامه سفید که نماد انسانهای وارسته، حقیقت خواه ، عارف مسلک و پاکمنش است و بی محابا در مسلخ یا قتگاه حضوری مقتدرانه دارد و مرگ سرخ را بر ذلت و تسلیم شدن بر اربابان زر و زور وتزویر ،ترجیح می‌دهد و همسرایان در این صحنه نماد طرفدران آزاد منشان هستند و رقص سما را در صحنه تماشایی میکنند(.تصویر پنجم) در موقعیتی چند کاراکتر مرد با لباس و فرمی که نماد تقلید و تاثیر پذیری ناآگاهانه از فرهنگ وارداتی غرب غرقاب در جهالت و پوچی و نهیلیسم و از خود بیگانگی را بازتاب میدادند.کنشهای جنون وار یکه تاثیرات استعمال مواد مخدر را در حالات و اطوارشان نمایان میشد. و....نقد تفصیلی بماند بوقت دگر دیدن نمایش خصوصا به جوانان جویای حقیقت ونیز قشر فرهیخته دوستدار هنرفاخر تئاتر توصیه می‌شود.
ختم کلام: تیم اجرایی همگی خسته نباشید و دست مریزاد.
یادداشت: علیرضا روح نواز
عکس: کیومرث خوش صفت